Công hiệu của trà lá Đỗ trọng và cách pha chế?

Nhiều người biết đến dược liệu "Đỗ trọng", nhưng thường thấy là vỏ cây Đỗ trọng. Ít ai biết rằng, lá Đỗ trọng cũng có giá trị dinh dưỡng và đặc tính dược lý tương tự.

So sánh lá Đỗ trọng và Đỗ trọng

Dược liệu Đỗ trọng trong Đông y là vỏ cây Đỗ trọng, một loại dược liệu phổ biến. Lá Đỗ trọng là lá của cây này, thuộc các vị trí khác nhau trên cây. Vỏ cây Đỗ trọng thường được dùng để nấu nước uống trong các bài thuốc bổ gan hoặc bổ thận. Nghiên cứu cho thấy Đỗ trọng có tác dụng giảm mỡ máu, lá và vỏ cây có hiệu quả không khác biệt lớn, nên lá Đỗ trọng có thể thay thế vỏ cây Đỗ trọng và vẫn đạt hiệu quả tương tự, đồng thời sử dụng lá cây bền vững hơn.

Nhiều nghiên cứu cho thấy thành phần của lá Đỗ trọng và vỏ cây Đỗ trọng tương tự nhau, thậm chí một số thành phần còn nhiều hơn. Ví dụ, hàm lượng acid chlorogenic trong lá Đỗ trọng cao gấp 18.75 lần so với vỏ cây, hàm lượng aucubin trong lá cũng cao gấp 6.4 lần.

Sáu công dụng chính của trà Đỗ trọng:

1. Cải thiện đau lưng, yếu chân tay: Đỗ trọng có thể ấm bổ dương khí, giúp cải thiện các triệu chứng do thiếu dương, bao gồm đau lưng, viêm khớp, gai xương, bệnh đốt sống cổ, đau thần kinh tọa.
2. Bổ thận an thai, ngừa sảy thai hoặc sinh non: Đỗ trọng có thể dùng để điều trị thai lậu, thai động không yên.
3. Hạ huyết áp, giảm cholesterol, hạ đường huyết: Đỗ trọng chứa pinoresinol diglucoside, giúp hạ huyết áp và giảm viêm.
4. Hỗ trợ hồi phục tử cung sau sinh: Đỗ trọng bổ gan thận, mạnh gân cốt, giúp phụ nữ sau sinh hồi phục tử cung.
5. Cải thiện bàng quang yếu, tiểu nhiều hoặc són tiểu: Đỗ trọng có thể tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu, cải thiện tình trạng tiểu nhiều hoặc són tiểu.
6. Tăng cường miễn dịch, kháng khuẩn, chống ung thư: Đỗ trọng có thể giúp tăng cường chức năng miễn dịch, ức chế vi khuẩn, và có hoạt tính chống ung thư.

Cách sử dụng lá Đỗ trọng

1. Pha trà: Rửa sạch lá Đỗ trọng, dùng nước sôi pha như trà.
2. Làm gỏi: Rửa sạch lá Đỗ trọng, trộn với các loại rau khác như mộc nhĩ đen, đậu hũ, thêm tỏi và gia vị.
3. Xào: Rửa sạch, bỏ cuống cứng, xào với các loại rau như hành, giá đỗ, mộc nhĩ.
4. Nấu canh: Rửa sạch, thêm vào canh, súp, tạo hương vị thanh mát, giảm dầu mỡ.

Những ai nên thận trọng khi dùng lá Đỗ trọng?

1. Người đang điều trị huyết áp bằng thuốc Tây: Đỗ trọng có tác dụng giãn mạch, cải thiện tuần hoàn máu, có thể ảnh hưởng liều dùng thuốc Tây, cần hỏi ý kiến bác sĩ.
2. Người có cơ địa dễ bị nhiệt: Lá Đỗ trọng và vỏ cây đều có tính ôn, người dễ bị nhiệt cần thận trọng khi sử dụng, nên hỏi ý kiến bác sĩ. Đỗ trọng có tính ôn hòa, không dễ gây nóng như đương quy, xuyên khung. Bác sĩ Đông y Trần Hiểu Huyên cho rằng, ngay cả người có cơ địa âm hư nội nhiệt cũng có thể uống một lượng nhỏ trà Đỗ trọng để bảo vệ sức khỏe. "Tuy nhiên, nếu bạn dễ bị nóng khi ăn đồ không phù hợp hoặc không rõ mình có dễ bị nhiệt hay không, nên thảo luận với bác sĩ trước."
3. Người chuẩn bị phẫu thuật: Đỗ trọng có tác dụng cải thiện tuần hoàn máu và ảnh hưởng đến đông máu, nên tránh dùng trước và trong quá trình phẫu thuật để giảm nguy cơ chảy máu.

Lưu ý khi sử dụng trà Đỗ trọng: Đau lưng kết hợp đau bụng kinh, cần điều trị theo triệu chứng. Trà Đỗ trọng có thể giúp điều trị đau lưng trong kỳ kinh nguyệt, nhưng bác sĩ Trần Hiểu Huyên nhắc nhở rằng hiệu quả của trà Đỗ trọng phụ thuộc vào nguyên nhân gây đau lưng trong kỳ kinh nguyệt. "Nếu do thể chất đau bụng kinh nguyên phát, kinh nguyệt không đều kèm theo đau lưng, hoặc đau lưng trong thời kỳ rụng trứng, chỉ uống trà Đỗ trọng không nhất thiết có hiệu quả, cần điều trị theo triệu chứng từ bác sĩ Đông y."

Cách pha trà Đỗ trọng

1. Trà Đỗ trọng dưỡng tâm

   • Nguyên liệu: 10g lá Đỗ trọng, 10g đan sâm, 5g cam thảo.
   • Cách làm:
     • Cho tất cả nguyên liệu vào 1000ml nước đun sôi.
     • Giảm lửa nhỏ đun tiếp 30 phút.
     • Lọc bỏ bã, uống nước.

2. Trà Đỗ trọng bảo vệ lưng

   • Nguyên liệu: 20g Đỗ trọng, 10g tục đoạn, 10g tang ký sinh, 10g câu kỷ tử.
   • Cách làm:
     • Cho tất cả nguyên liệu vào 1000ml nước đun sôi.
     • Giảm lửa nhỏ đun tiếp 30 phút.
     • Lọc bỏ bã, uống nước.

3. Trà Đỗ trọng đậu đen

   • Nguyên liệu: 15g Đỗ trọng, 30g đậu đen, 2 lát gừng.
   • Cách làm:
     • Đậu đen ngâm nước qua đêm trong tủ lạnh.
     • Sáng hôm sau, lấy đậu đen, cho vào nồi cùng Đỗ trọng, gừng, 1500ml nước.
     • Đun sôi, sau đó giảm lửa, đun tiếp trong nồi cơm điện.
     • Đợi nồi cơm điện chuyển sang chế độ giữ ấm, đợi thêm 30 phút, uống nước.

Những lưu ý khi dùng trà Đỗ trọng

1. Mua trà Đỗ trọng ở đâu?: Có thể mua tại các cửa hàng thuốc Đông y hoặc các siêu thị có bán trà Đỗ trọng.
2. Chọn trà Đỗ trọng như thế nào?: Chú ý đến thành phần, tránh những loại trà có thêm trà xanh nếu không thích caffeine.
3. Uống trà Đỗ trọng khi nào?: Không có thời gian cố định, có thể uống hàng ngày nhưng không thay nước lọc.
4. Có thể uống trà Đỗ trọng trong kỳ kinh nguyệt không?: Có thể, giúp giảm đau lưng.
5. Phụ nữ mang thai có thể uống trà Đỗ trọng không?: Có thể, nhưng nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
6. Trà Đỗ trọng có giúp giảm cân không?: Có thể giúp giảm cholesterol và cải thiện quá trình trao đổi chất.

Tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng Đỗ trọng

1. Tăng nguy cơ nóng trong:

   • Sử dụng quá nhiều Đỗ trọng có thể gây ra các triệu chứng nóng trong như đau họng, nhiệt miệng, táo bón, và nổi mụn.

2. Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa:

   • Một số người có thể gặp các vấn đề tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy hoặc đầy bụng khi sử dụng Đỗ trọng.

Tác giả: Trịnh Mai Phương