Tên khoa học: Trionyx sinensis (Wiegmann) .
Bộ phận dùng: Miết giáp là mai của loài ba ba thuộc họ Ba ba (Trionychidae), bao gồm các loài như Trionyx sinensis (còn gọi là Trung Hoa ba ba) và Pelochelys bibroni (còn gọi là Sơn Thụy ba ba).
Xuất xứ: VIỆT NAM.
Tính vị: Vị mặn, tính hơi lạnh.
Quy kinh: Quy vào kinh can và thận.
Công năng:
- Tư âm thanh nhiệt: Dùng để điều trị các chứng âm hư phát nhiệt, lao nhiệt gây ra cốt chưng (nóng trong xương), và các bệnh nhiệt làm tổn thương âm.
- Tiềm dương tức phong: Điều trị các chứng hư phong nội động, co giật, động kinh ở trẻ nhỏ.
- Nhuận mềm, tán kết: Dùng trong trường hợp lâu ngày mắc sốt rét dẫn đến sưng hạch (ngạch mẫu), khối u tích tụ, bế kinh.
Chủ trị:Âm hư phát nhiệt, lao nhiệt cốt chưng, bệnh nhiệt gây tổn thương âm, hư phong nội động, co giật, động kinh, sốt rét lâu ngày, u bướu, bế kinh.
Ứng dụng:
Trị nam nữ mắc chứng cốt chưng, gầy yếu do lao: Dùng 1 chiếc mai ba ba, nướng vàng với giấm, thêm 2 tiền hồ hoàng liên, tán thành bột. Dùng nước sắc thanh hao xanh để uống cùng lượng bằng một hạt đậu nhỏ. (Tôn Tư Mạc).
Trị cốt chưng gây sốt về đêm, cơ thể gầy yếu, các khớp xương nóng và phiền nhiệt, hoặc ho ra máu: Dùng 1 cân miết giáp (rửa sạch bằng nước sôi, loại bỏ mỡ thừa), 4 lạng bắc sa sâm, 6 lạng hoài thục địa và mạch môn đông, 3 lạng bạch phục linh, 1 lạng trần bì. Sắc với 50 bát nước lấy 10 bát, sau đó sắc thêm lần nữa và lọc lấy nước, rồi đun nhỏ lửa cho đến khi còn thành cao. Thêm 4 lạng mật luyện, mỗi sáng và tối uống vài thìa, pha với nước ấm. (Bản Thảo Hội Ngôn).
Trị nhiệt tà xâm nhập hạ tiêu, mạch trầm sác, lưỡi khô, răng đen, ngón tay giật, cần đề phòng co giật: Dùng 6 tiền cam thảo nướng, 6 tiền can địa hoàng, 6 tiền sinh bạch thược, 3 tiền a giao, 5 tiền mạch môn đông (bỏ tâm), 3 tiền ma nhân, 5 tiền sinh mẫu lệ, 8 tiền miết giáp sống. Sắc với 8 bát nước, lấy còn 3 bát, chia làm 3 lần uống trong ngày. (Ôn Bệnh Điều Biện - Nhị Giáp Phục Mạch Thang).
Tác Dụng Dược Lý :
Tác dụng cường tráng: Dùng polysaccharide từ ba ba (liều 0.5, 1.0, 2.0g/kg) bằng cách cho uống liên tục trong 15-20 ngày, có khả năng tăng cường sức chịu đựng thiếu oxy và chống lại tác động của lạnh trên chuột. Điều này cũng giúp kéo dài thời gian bơi của chuột và có tác dụng chống mệt mỏi.
Tác dụng tăng cường hệ miễn dịch: Dùng polysaccharide từ ba ba (liều 0.5, 1.0, 2.0g/kg) trong 15-20 ngày giúp tăng cường khả năng tan hồng cầu của tế bào hình thành mảng trong chuột, thúc đẩy sự tạo ra kháng thể tan hồng cầu, đồng thời tăng cường phản ứng quá mẫn muộn ở chuột.
Tác dụng khác: Khi ngâm mẫu thần kinh tọa và cơ bụng chân của ếch trong dung dịch Ringer chứa 0.5% hoặc 1.0% polysaccharide từ ba ba, mẫu có sự tăng chiều cao co bóp và diện tích biểu đồ, đồng thời kéo dài thời gian co bóp liên tục. Sản phẩm này có khả năng ức chế sự phát triển của mô liên kết, giúp làm tiêu khối u và tăng lượng protein trong huyết tương, được cho là có tác dụng hữu ích trong điều trị thiếu máu do bệnh gan.
Liều dùng:
- Sắc nước uống 10-30g, nên sắc trước.
- Nấu thành cao.
- Hoặc chế thành viên, tán bột để uống.
Kiêng kỵ: Người tỳ vị hư hàn, ăn ít, đi tiêu lỏng và phụ nữ mang thai không nên dùng.
