Tên khoa học: Glabrous Greenbrier Rhizome hay Rhizome of Glabrous Greenbrier là thân rễ của cây Thổ phục linh (Smilax glabra).

Bộ phận dùng: Là thân rễ của hai loài thực vật thuộc họ Hành (Liliaceae), bao gồm Thổ phục linh (Smilax glabra Roxb.)

Xuất xứ:  VIỆT NAM. 

Tính vị: Vị ngọt nhạt, tính bình.

Quy kinh: Quy vào kinh can, vị, và tỳ.

Công năng: Thanh nhiệt trừ thấp, tả trọc giải độc, thông lợi khớp. Chủ trị các bệnh: giang mai, tiểu đục, tiêu chảy, đau cơ xương co rút, phù chân, ung nhọt, lở ngứa, loa lịch (lao hạch), bướu cổ và ngộ độc thủy ngân.

Ứng dụng:

• Điều trị lỵ trực khuẩn cấp tính: Mỗi ngày dùng 4-8 lạng sắc uống, hoặc dùng dịch sắc để thụt giữ. Liệu trình 7 ngày.

• Điều trị viêm thận cấp và mãn tính: Mỗi ngày dùng 3 lạng, sắc nước chia 3 lần uống. Có tác dụng giảm phù tốt, sau khi uống lượng nước tiểu tăng. Cũng có báo cáo về việc sử dụng điều trị viêm bể thận và lao thận.

• Điều trị lao hạch bạch huyết cổ: Mỗi ngày dùng 1 cân thổ phục linh tươi, sắc nước chia 2 lần uống.

Tác Dụng Dược Lý :

• Tác dụng chống khối u:

  • 1.1. Ảnh hưởng của thổ phục linh đối với ung thư bàng quang do hóa chất gây ra trên chuột: Thí nghiệm sử dụng chuột cái Wistar nặng 70-110g, chất gây ung thư là N-Nitrosobutyl-N-(4-hydroxybutyl) amine (BBN). Nhóm đối chứng bình thường được tiêm dung môi (ethanol 20%) vào dạ dày. Nhóm đối chứng bệnh lý được tiêm dung dịch BBN 36% hai lần một tuần trong 12 tuần. Nhóm sử dụng thổ phục linh được cho ăn thức ăn chứa 120g thổ phục linh khô/kg trọng lượng cơ thể trong quá trình điều trị bằng BBN. Kết quả cho thấy, thổ phục linh không có tác dụng ức chế rõ rệt đối với sự phát triển của khối u bàng quang và thậm chí còn tăng sự xuất hiện của các khối u tế bào vảy. Do đó, cần thận trọng khi sử dụng thổ phục linh để phòng ngừa ung thư bàng quang.

  • 1.2. Ảnh hưởng của thổ phục linh đối với ung thư gan do aflatoxin B1 gây ra trên chuột: Thí nghiệm sử dụng chuột Wistar 8 tuần tuổi, tiêm aflatoxin B1 (AFB1) làm tác nhân gây ung thư gan. Sau đó, chuột được cho ăn thức ăn chứa 0.015% 2-acetylaminofluorene (2AAF) trong 2 tuần. Kết quả cho thấy, nhóm chuột được cho ăn thức ăn chứa thổ phục linh (377.7g/kg) có ít tổn thương tiền ung thư gan hơn và kích thước nhỏ hơn so với nhóm đối chứng, cho thấy thổ phục linh có giá trị trong việc ngăn ngừa ung thư gan.

• Tác dụng giải độc đối với gossypol: Thí nghiệm sử dụng nước sắc thổ phục linh (liều dùng: 1g và 0.5g thảo dược sống mỗi ngày cho mỗi chuột), chế phẩm ethanol loãng của thổ phục linh (liều 1g và 2g), flavonoid thô của thổ phục linh (50mg và 100mg), polysaccharide của thổ phục linh (0.5ml và 1.0ml), và sulfate sắt (liều 8mg). Sau 3 ngày sử dụng các dược liệu này, chuột được tiêm gossypol nguyên chất với liều 650mg/kg, 850mg/kg và 1000mg/kg để quan sát tác dụng giải độc. Kết quả cho thấy nước sắc thổ phục linh, chế phẩm ethanol loãng và flavonoid thô đều có tác dụng đối kháng với ngộ độc gossypol cấp và bán cấp (P<0.05, P<0.001). Mặc dù sulfate sắt có thể được sử dụng để giải độc gossypol, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh tinh. Trong khi đó, chiết xuất ethanol loãng của thổ phục linh không ảnh hưởng đến tác dụng ức chế sinh tinh của gossypol khi giải độc.

Liều dùng: 

• Nội phục: Sắc nước uống 10-30g.
• Ngoại dụng: Dùng một lượng thích hợp, nghiền thành bột rồi trộn với chất khác để đắp ngoài.

Kiêng kỵ: Khi dùng thuốc, kiêng uống trà. Người có chứng can thận âm hư nên thận trọng khi sử dụng.